คาราบาว ตำนานบทเพลงเพื่อชีวิตของไทย

ที่มาของชื่อและการก่อตั้งวง คาราบาว

คำว่า “คาราบาว” มาจากภาษาตากาล็อก แปลว่า “ควาย” ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความอดทนและชนชั้นแรงงาน และต้องการสื่อถึงดนตรีที่สะท้อนเสียงของประชาชนคนธรรมดา วงก่อตั้งโดยนักศึกษาไทย 3 คนที่สถาบันเทคโนโลยีมาปัว กรุงมะนิลา ประเทศฟิลิปปินส์ ได้แก่

แอ๊ด – ยืนยง โอภากุล : หัวหน้าวง นักร้องนำ มือกีตาร์ และนักแต่งเพลงหลัก
เขียว – กีรติ พรหมสาขา ณ สกลนคร : ร้องประสานเสียง เพอร์คัสชั่น
ไข่ – สานิตย์ ลิ่มศิลา : มือกลอง (เสียชีวิตแล้ว)

แอ๊ดและเขียวทั้งคู่ไปเรียนวิชา สถาปัตย์ พอกลับมาเมืองไทย แอ๊ด ได้งานเป็นสถาปนิก ที่การเคหะแห่งชาติ แต่ไม่นานนักก็ลาออกมาเล่นดนตรีกับ เขียวและไข่ โดยตระเวณเล่นตามที่ต่างๆ เวลากลางคืน ใช้ชื่อวง คาราบาว โดยมี “หัวควาย” เป็นโลโก้ที่ใช้มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2520 จนถึงปัจจุบัน

ในปี 2521 ไข่เลิกเล่นดนตรีไปรับเหมาก่อสร้าง

สมาชิกวง คาราบาว

ยุคคลาสสิก (พ.ศ. 2524 – 2531)

• แอ๊ด – ยืนยง โอภากุล: ร้องนำ กีตาร์ แต่งเพลงฮิต เช่น “เมดอินไทยแลนด์”, “วณิพก”, “มหาลัย”
• เขียว – กีรติ พรหมสาขา ณ สกลนคร: คีย์บอร์ด กีตาร์ เพอร์คัสชั่น
• เล็ก – ปรีชา ชนะภัย: กีตาร์ ร้องนำ เพลงดัง “ลูกหิน”
• เทียรี่ เมฆวัฒนา: กีตาร์ เบส ร้องนำ เพลงดัง “นางงามตู้กระจก”
• ธนิศร์ ศรีกลิ่นดี: คีย์บอร์ด เครื่องเป่า
• เป้า – อำนาจ ลูกจันทร์: มือกลอง
• อ๊อด – อนุพงษ์ ประถมปัทมะ: มือเบส 
• ไพรัช เพิ่มฉลาด (รัช) (เบส) มีผลงานร่วมกับวง 2 ชุด คือ ชุด “ท.ทหารอดทน” ในปี พ.ศ. 2526 และ “เมด อิน ไทยแลนด์” ในปี พ.ศ. 2527

ปี 2524 ขี้เมา เป็นชุดแรกที่ออกมาโดย แอ๊ด และ เขียว หลังจากนั้นไม่นาน ปรีชา ชนะภัย (เล็ก) ซึ่งเป็นเพื่อนแอ๊ดสมัยเรียนที่ อุเทนถวาย ก็ลาออกจากวง เพรสซิเดนท์ เข้ามาร่วมในวง คาราบาว

ปี 2525 ออกอัลบั้ม แป๊ะขายขวด ชุดนี้มี เล็ก มาเป็นสมาชิกอีก 1 คน อัลบั้มนี้ทำเป็นเทปกับบริษัท Peacock ออกมาประมาณ 20,000 ม้วน ต่อมากลายเป็นอัลบั้มที่มีการซื้อ-ขายในกลุ่มนักสะสมเทปราคาสูงถึง 2,000 บาท ผ่านไป 2 อัลบั้ม ถือว่ายังไม่ประสบความสำเร็จเท่าไรนัก

กระทั่งปี 2526 ออกอัลบั้ม วณิพก ซึ่งเพลง ‘วณิพก’ นี่เองทำให้วง คาราบาว เป็นที่รู้จักมากขึ้น ด้วยจังหวะเพลงและเนื้อหาที่แปลกไปจากเพลงไทยในสมัยนั้น ถัดมาไม่กี่เดือน ก็ออกอัลบั้ม ท.ทหารอดทน มีนักดนตรีรับเชิญมาร่วมสร้างสีดนตรีให้แน่นขึ้น มีเพลงฮิตคือ ‘ทินเนอร์’ กับ ‘ท.ทหารอดทน’ หลังจากมีการออกอากาศไม่นาน ก็โดนแบน

ปี 2527 ออกอัลบั้ม เมด อิน ไทยแลนด์ ซึ่งถือเป็นสุดยอดอัลบั้ม ประวัติศาสตร์ของวงคาราบาว และของประเทศไทยมียอดขายสูงกว่า 3 ล้านชุด ด้วยบทเพลงที่ดังทั้งชุด รวมถึงบุคคลิกของสมาชิก และการแสดง บนเวทีที่ไม่เหมือนใคร ส่งผลให้ความแรงของผลงานชุดนี้ ไม่ได้หยุด อยู่แต่เฉพาะในเมืองไทยเท่านั้น แต่โด่งดังไปทั่วแถบภูมิภาคเอเชีย รวมทั้งอเมริกา และเยอรมัน ต่างก็รู้จักวงคาราบาวเป็นอย่างดี

ปี 2528 วงคาราบาวเปิดการแสดงคอนเสิร์ตครั้งใหญ่ ทำโดยคนไทย ที่สนามกีฬาเวโลโดรม หัวหมาก เป็นคอนเสิร์ตที่มีผู้ร่วมชมมากกว่า 50,000 คน และได้รับการเรียกขานว่าเป็น เหตุการณ์ประวัติศาสตร์ทางดนตรีกลางแจ้ง และเป็นยุคที่คาราบาวมีสมาชิก 7 คน เรียกว่าสมาชิกยุคคลาสสิก

ผลงานเพลง คาราบาว ที่สร้างชื่อ

คาราบาวออกอัลบั้มแรก “ขี้เมา” ในปี พ.ศ. 2524 และแจ้งเกิดเต็มตัวกับอัลบั้ม “วณิพก” (2526) ก่อนจะประสบความสำเร็จสูงสุดกับอัลบั้ม “เมด อิน ไทยแลนด์” (2527) ที่มียอดขายกว่า 5 ล้านตลับ และสร้างปรากฏการณ์เพลงเพื่อชีวิตไทยสู่ระดับสากล

เพลงเด่นที่แฟนเพลงจดจำ เช่น เมดอินไทยแลนด์, วณิพก, มหาลัย, เจ้าตาก, บัวลอย, กระถางดอกไม้ให้คุณ, คนจนผู้ยิ่งใหญ่, รักทรหด, ซาอุดรฯ

หลังจากอัลบั้ม เมด อิน ไทยแลนด์ วงคาราบาว ยังคงออกงานเพลงมาสม่ำเสมอ และเป็นเรื่องปกติเช่นกันที่ทุกครั้งที่ออกอัลบั้มมา จะต้องมีอย่างน้อยหนึ่งเพลงที่ถูกสั่งห้ามออกอากาศทุกครั้ง ที่มีมุมมองแหลมคมกินใจ บอกเล่าเหตุการณ์ความเป็นไปในสังคม ชุด ประชาธิปไตย โดนแบนถึง 3 เพลง
ชุดที่ 9 อัลบั้ม ทับหลัง เป็นชุดสุดท้ายที่ สมาชิกยุกคลาสสิก ทำงานด้วยกันก่อนมีการแยกย้ายกันไป คงเหลือแต่ แอ๊ด อ๊อด เล็ก ที่เป็นสมาชิกเดิมอยู่ โดยจะมีนักดนตรีอื่นที่มีฝีมือมาเล่นแทนในตำแหน่งของสมาชิกที่ออกไป

การเปลี่ยนแปลงและยุคปัจจุบัน

แม้สมาชิกหลายคนแยกย้ายไปทำงานเดี่ยว แต่คาราบาวยังคงสร้างผลงานต่อเนื่อง ปัจจุบันมีอัลบั้มมากกว่า 29 ชุด ล่าสุดคือ “40 ปี ฅนคาราบาว” (พ.ศ. 2565) รวมแล้วมีเพลงกว่า 1,000 เพลง จนได้รับสมญานามว่า “ตำนานเพลงเพื่อชีวิต”

ในปี พ.ศ. 2567 มีข่าวการยุบวง แต่ แอ๊ด คาราบาว ประกาศว่าจะยังคงสู้ต่อ แม้ด้วยจำนวนสมาชิกที่ลดลง แต่ยังคงยืนหยัดบนเส้นทางดนตรี